Γιατί άλλαξε το παλαιό ημερολόγιο με το νέο; Είναι θεολογικό λάθος η αλλαγή του;
➡️Αρχικά πρέπει να αναφέρουμε πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι μέτρησης του χρόνου ανάλογα με το τι μετράμε. Η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί το τροπικό έτος. Δηλαδή μετρά το χρόνο από μια εαρινή ισημερία (περίπου 20 Μαρτίου) μέχρι την επόμενη εαρινή ισημερία. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι ένας χρόνος. Χρησιμοποιείτε αυτός ο τρόπος μέτρησης ώστε να υπάρχουν 4 εποχές δηλαδή οι μήνες να πηγαίνουν ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν λόγω της κίνησης της γης γύρο από τον ήλιο. Το πραγματικό τροπικό έτος διαρκεί 365,24219 μέρες.
➡️Στα πρώτα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αρχή του νέου έτους θεωρούνταν, όπως και κατά τη χρυσή εποχή της Βαβυλώνας, ο Μάρτιος. Συγκεκριμένα το ρωμαϊκό ημερολόγιο ξεκινούσε από τον Μάρτιο και τελείωνε στον Δεκέμβριο με βάση τον σεληνιακό κύκλο. Το ημερολόγιο αριθμούσε 355 μέρες, δηλαδή 11 μέρες διαφορά από το γνωστό μας έτος . Όταν συνειδητοποίησαν το λάθος στις ημέρες που μετρούσαν έβαζαν (κατά το δοκούν) και έναν εμβόλιμο μήνα επιπλέον ανά κάποια χρόνια.
➡️Αργότερα, προστέθηκαν δύο ακόμα μήνες στο ημερολόγιο των Ρωμαίων, ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος και το 153 π.Χ. η ρωμαϊκή σύγκλητος αποφάσισε το ρωμαϊκό πολιτικό έτος να αρχίζει την 1η Ιανουαρίου, όταν ορκίζονταν οι ετήσιοι ύπατοι (Ως Πρωτοχρονιά όμως καθιερώνεται το 46 π.Χ. με το Ιουλιανό Ημερολόγιο).
➡️Οι συνεχείς τροποποιήσεις των ημερολογίων κατά το δοκούν είχαν ως αποτέλεσμα το 46 π.Χ. η εαρινή ισημερία να έχει φτάσει να μετατοπιστεί 3 μήνες και οι γιορτές του θερισμού συνέπεσαν με το τέλος του χειμώνα έτσι ο Ιούλιος Καίσαρας με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη έφτιαξε νέο ημερολόγιο το γνωστό Ιουλιανό με βάση τον ήλιο. Υπολόγισε τις ημέρες ως 365,25 (δηλαδή 365 ημέρες και 6 ώρες). Η μικρή διαφορά των 6ωρων κάθε χρόνο καλύπτονταν από μία επιπλέον ημέρα που προστίθετο κάθε τέσσερα χρόνια (4×6= 24ώρες) και άρα είχανε δίσεκτο έτος μετρώντας μια ημέρα παραπάνω από τις 365 για να καλύψουν τις ώρες που χάσανε τα προηγούμενα 4 χρόνια. (Δις+ έκτη γιατί μετρούσαν την 6η μέρα πριν τον μήνα Μάρτιο δύο φορές).
✅Οι Ρωμαίοι δεν γιόρταζαν με τον πιο σεμνό τρόπο την Πρωτοχρονιά αλλά με παγανιστές εκδηλώσεις και έτσι η Εκκλησία μετέφερε την Πρωτοχρονιά στις 25 Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
➡️Το Ιουλιανό ημερολόγιο συνεχίστηκε να τηρείτε για αιώνες μέχρι που η λάθος μέτρηση του (365,25 αντί 365,24219 ημέρες) έγινε εμφανείς καθώς αθροιστικά με τους αιώνες χανόταν ημέρες. Κάθε 128 περίπου χρόνια χανόταν 1 ημέρα (δηλαδή πηγαίναμε κατά μία μέρα πίσω σε σχέση με τις εποχές και την μέτρηση του χρόνου) Έτσι βλέποντας τα προβλήματα του Ιουλιανού ημερολογίου και φοβούμενος πως το Πάσχα θα φτάσει να εορτάζεται χειμώνα και τα Χριστούγεννα φθινόπωρο και θέλοντας το Πάσχα να πέφτει την εποχή που έπεφτε την περίοδο της Α' Οικουμενικής Συνόδου ο Πάπας Γρηγόριος ο 13ος αποφάσισε να το αλλάξει. Το νέο ημερολόγιο βασίστηκε σε αστρονομικές έρευνες προηγουμένων ετών και μια πρόταση που είχε καταθέσει ο Αλοΐσιους Λίλιους, γιατρός και αστρονόμος από την Καλαβρία ενώ αρχιτέκτονας του Γρηγοριανού θεωρείται ο Γερμανός μαθηματικός Κρίστοφερ Κλάβιους.
➡️Μέχρι το 1582 που εισήχθη το Γρηγοριανό ημερολόγιο είχαν χαθεί 10 ημέρες. Έτσι με το νέο ημερολόγιο πήγαν 10 ημέρες πιο μπροστά για να καλύψουν την διαφορά και έβαλαν νέους κανόνες για το πότε είναι δίσεκτο το έτος ώστε οι ημέρες να είναι πλέον 365,2425 δηλαδή υπολόγισαν τον χρόνο αρκετά πιο κοντά στον πραγματικό. Με το Γρηγοριανό ημερολόγιο χάνετε 1 ημέρα κάθε 3.300 έτη, σε αντίθεση με το Ιουλιανό που έμενε πίσω μία ημέρα κάθε 128 έτη. Επίσης με το Γρηγοριανό ημερολόγιο επαναφέρθηκε πάλι η 1η Ιανουαρίου ως η αρχή του έτους.
➡️Οι καθολικές χώρες το υιοθέτησαν αμέσως ενώ οι υπόλοιπες σταδιακά με τους αιώνες. Η Ανατολική Ορθόδοξη εκκλησία αρνιόταν επί αιώνες να συζητήσει το ζήτημα. Και μόνο το γεγονός ότι το καινούριο ημερολόγιο θεσπίστηκε με Παπική βούλα, το καθιστούσε αυτομάτως ύποπτο στα μάτια του Ανατολικού κλήρου. Το βασικότερο επιχείρημα της Ανατολικής εκκλησίας ήταν ότι η αποδοχή του Γρηγοριανού ημερολογίου περιείχε κινδύνους προσηλυτισμού των πιστών της Ορθοδοξίας στον Παπισμό. Υπήρχε επίσης και ένα άλλο πρόβλημα ιστορικού χαρακτήρα. Η Ανατολική εκκλησία θεωρούσε ότι με την καθιέρωση του Γρηγοριανού παραβιαζόταν η απόφαση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου του 325 μ.Χ. στη Νίκαια, που απαγόρευε αυστηρά να γιορτάζεται το χριστιανικό Πάσχα την ίδια μέρα με το Εβραϊκό.
➡️Τελικά η Ελληνική Πολιτεία υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1923 ενώ η Εκκλησία της Ελλάδος το 1924 υιοθέτησε το Διορθωμένο Ιουλιανό ημερολόγιο που μοιάζει με το Γρηγοριανό. Αλλά από το 1582 είχαν περάσει 3 αιώνες άρα χάθηκαν άλλες τρεις ημέρες, συνεπώς μετατοπίστηκε το ημερολόγιο κατά 13 σύνολο από το Ιουλιανό. Το 2.100 θα μετακινηθεί ακόμη 1 και θα έχουμε 14 ημέρες διαφορά κ.ο.κ.
➡️Το Αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο, πρόταση που έγινε από τον Σέρβο αστρονόμο Μιλούτιν Μιλάνκοβιτς είναι πιο ακριβές από το Γρηγοριανό καθώς χάνει 1 ημέρα κάθε 40.000 χρόνια. Η διαφορά του με το Γρηγοριανό είναι με το ποια έτη θεωρεί δίσεκτα. Έτσι το 2.800 το Γρηγοριανό ημερολόγιο που έχει η πολιτεία θα έχει διαφορά 1 ημέρας με το Διορθωμένο Ιουλιανό της Εκκλησίας, ενώ το 2.900 θα έχουμε πάλι κοινό ημερολόγιο κ.ο.κ. Παράλληλα η εκκλησία κράτησε τον υπολογισμό του Πάσχα και των ακινήτων εορτών που προκύπτουν από αυτό με βάση το Ιουλιανό ημερολόγιο για να μην συμπέφτει με το εβραϊκό Πάσχα και έτσι να τηρείτε ο κανόνας της Α' Οικουμενικής Συνόδου.
✅Δεν άλλαξαν όλα τα ορθόδοξα Πατριαρχεία το ημερολόγιο και έτσι πχ το πατριαρχείο Μόσχας, Σερβίας, Ιεροσολύμων και το Άγιο Όρος διατηρούν το Ιουλιανό ημερολόγιο χωρίς κανένα πρόβλημα και έχουν πλήρη κοινωνία μεταξύ των ορθοδόξων εκκλησιών. Δυστυχώς όμως όταν η Εκκλησία της Ελλάδος άλλαξε το ημερολόγιο παρόλο που η αλλαγή του δεν συνιστά κάποιο δογματικό πρόβλημα και δεν θίγεται διόλου το ζήτημα του υπολογισμού του Πάσχα, κάποιες ομάδες Χριστιανών αποσχίστηκαν από την Εκκλησία και έφτιαξαν δική τους σχισματική εκκλησία τους λεγόμενους παλαιοημερολογίτες ή ΓΟΧ που αρνούνται κάθε επικοινωνία με τις άλλες εκκλησίες ακόμη και με αυτές που πάνε με το παλιό ημερολόγιο αλλά έχουν κοινωνία με εκκλησίες του νέου. Και έκαναν έτσι το θέμα του ημερολογίου και της χρονομέτρησης θέμα δογματικό. Άλλωστε το Ιουλιανό ημερολόγιο το έγραψε ειδωλολάτρης και το Γρηγοριανό αιρετικός.
Βέβαια με την χρήση του νέου προέκυψαν και κάποια προβλήματα όπως το ότι έχει μειωθεί πλέον αρκετά η νηστεία των Αγίων Αποστόλων.
Στο ερώτημα αν ήταν καλύτερα που αλλάξαμε το ημερολόγιο η απάντηση είναι όχι, θα ήταν καλύτερα να διατηρήσουμε την παράδοση της εκκλησίας μας κρατώντας το παλαιό ημερολόγιο και αν ήταν αναγκαίο να αλλάξει θα έπρεπε να μην γίνει βεβιασμένα αλλά με μια πανορθόδοξη σύνοδο, ωστόσο η χρήση του νέου δεν αποτελεί δογματικό θέμα.
